Oorspronkelijk ontwikkeld voor het Paviljoen van Irak op de Biënnale van Venetië (2015) – met Philippe van Cauteren, directeur van het SMAK, als curator – is Invisible Beauty nu te zien in Gent.
Voor de titel heeft van Cauteren de volgende uitleg: Iraakse kunstenaars zijn onzichtbaar in de internationale kunstwereld, ook in eigen land worden ze niet erkend. Maar toch gaan ze op zoek naar schoonheid, een klassiek criterium om kunst te beoordelen. En dat in de paradoxale situatie waarin het land nu verkeert.
Oorspronkelijk ontwikkeld voor het Paviljoen van Irak op de Biënnale van Venetië (2015) – met Philippe van Cauteren, directeur van het SMAK, als curator – is Invisible Beauty nu te zien in Gent.
Voor de titel heeft van Cauteren de volgende uitleg: Iraakse kunstenaars zijn onzichtbaar in de internationale kunstwereld, ook in eigen land worden ze niet erkend. Maar toch gaan ze op zoek naar schoonheid, een klassiek criterium om kunst te beoordelen. En dat in de paradoxale situatie waarin het land nu verkeert.
Vijf kunstenaars die drie generaties omspannen, zowel uit Irak als uit de diaspora, geven vorm aan deze zeer interessante tentoonstelling: twee grafische kunstenaars (Salam Atta Sabri & Haider Jabbar), twee fotografen (Latif Al Ani & Akam Shex Hadi) en een beeldende /video kunstenares (Rabab Ghazoul).
Niet dat ik de andere kunstenaars niet goed vind, maar wat op mij de meeste indruk heeft gemaakt, zijn de werken van Haider Jabar en Salam Atta Sabri. De eerste toont in zijn aquarellen de huidige gruwel, met afbeeldingen van onthoofdingen en de tweede combineert in zijn tekeningen zijn eigen wereld met die van Arabische modernisten.
Dat de twee deelnemende fotografen mij minder aanspreken, ligt aan de door hen gekozen documentaire onderwerpen: Akam Shex Hadi ensceneert foto’s van mensen die de terreur van IS zijn ontvlucht, terwijl Latif Al Ani mensen ensceneert in het verloren gegane dagelijkse leven in Irak; prachtige documenten, maar die hebben voor mij minder met kunst te maken want relatief koud en zakelijk.
De werken van Haider Jabar en Salam Atta Sabri daarentegen, zijn net het tegenovergestelde; men kan ze beschouwen als een politiek statement, maar ze stralen wel warmte en gevoeligheid uit m.a.w. authentieke emoties en daar is het, volgens mij, in de kunst om te doen
Deze tentoonstelling is duidelijk politiek geladen of zoals Van Cauteren het formuleert: Alleen al de keuze om door te gaan na de opmars van IS is een politiek statement. Kunst is nu belangrijker dan ooit in Irak. En hoewel ik geen groot voorstaander ben van “politieke” kunst, mag deze Invisible Beauty zeker niet onzichtbaar blijven.
De mededeling van het SMAK
Invisible Beauty presenteert werk in verschillende media van vijf hedendaagse kunstenaars uit Irak en de diaspora. Nieuwe werken, maar ook werken die na lange tijd werden herontdekt. De tentoonstellingstitel verwijst zowel naar de ongewone of onverwachte onderwerpen in de tentoongestelde werken, als naar de onvermijdelijke onzichtbaarheid van Iraakse kunstenaars op de internationale scène. In de tentoonstelling komen talrijke thema’s aan bod, waaronder de relatie tussen kunst en overleven, archiveren, therapie en schoonheid.
De eindeloos interpreteerbare titel wil de vele verschillende manieren blootleggen waarop men kunst kan benaderen die is voortgebracht door een land dat onderworpen is geweest aan oorlog, genocide, mensenrechtenschendingen, en het afgelopen jaar ook aan de opgang van ISIS. Door de systematische vernieling van het culturele erfgoed van Irak door ISIS, zoals de recente vernietiging van eeuwenoude historische sites in Hatra, Nimrud en Nineve en de gebeurtenissen in het Mosul-museum, is het belangrijker dan ooit geworden om te focussen op kunstenaars afkomstig uit Irak.
De kunstenaars in de tentoonstelling zijn Latif Al Ani, Akam Shex Hadi, Rabab Ghazoul, Salam Atta Sabri en Haider Jabbar. Deze selectie werd gemaakt door Philippe van Cauteren na een reis naar Irak die werd georganiseerd en ondersteund door de Ruya Foundation, en uitgevoerd in het gezelschap van Tamara Chalabi, voorzitter en medeoprichter van Ruya. Van Cauteren en Chalabi bezochten ook Iraakse kunstenaars die werken in de Verenigde Staten, Turkije, België en het Verenigd Koninkrijk.
Deelnemende kunstenaars:
Haider Jabbar, Akam Shex Hadi, Rabab Ghazoul, Salam Atta Sabri, Latif A
Practisch:
S.M.A.K.
Jan Hoetplein 1, 9000 Gent
T +32 (0)9 240 76 01
E info@smak.be
Het museum is dagelijks open van 10:00 tot 18:00, sluitingsdag is op maandag.
8 euro pp: individueel bezoek
Développé à l’origine pour le pavillon de l’Iraq à la Biennale de Venise (2015) – avec Philippe van Cauteren, directeur du SMAK, comme conservateur – Invisible Beauty est à voir à Gand.
Philippe van Cauteren définit le titre de la façon suivante : : Iraakse kunstenaars zijn onzichtbaar in de internationale kunstwereld, ook in eigen land worden ze niet erkend. Maar toch gaan ze op zoek naar schoonheid, een klassiek criterium om kunst te beoordelen. En dat in de paradoxale situatie waarin het land nu verkeert.
Cinq artistes qui couvrent trois générations, tant de l’Iraq que de la diaspora, donnent forme à cette exposition très intéressante : deux artistes graphiques (Salam Atta Sabri & Haider Jabbar), deux photographes (Latif Al Ani & Akam Shex Hadi) et une artiste visual/vidéo (Rabab Ghazoul). Non pas que je n’aime pas les autres artistes, mais la plus grande impression m’a été faite par les œuvres de Haider Jabar et Salam Atta Sabri. Le premier montre dans ses aquarelles, l’abomination actuelle avec des images de décapitations et le second combine dans ses dessins son monde avec celui des Arabes modernistes.
Que les deux photographes participants m’ont moins interpellés, n’est dû qu’aux choix de leurs côtés trop documentaires: Akam Shex Hadi met en scène des photos de personnes qui ont fui la terreur IS, alors que Latif Al Ani montre des gens dans la vie quotidienne actuellement perdue en Irak; de beaux documents, mais qui pour moi ont moins à voir avec de l’art, car relativement froids et rationnels.
Les œuvres d’Haider Jabar et Salam Atta Sabri sont par contre tout le contraire ; on peut les considérer comme une déclaration politique, mais elles sont pleines de chaleur et de sensibilité, bref, d’authentiques émotions et c’est, selon moi, ce qui compte dans l’art.
Cette exposition peut être considérée comme un manifeste politique car comme l’explique van Cauteren : Alleen al de keuze om door te gaan na de opmars van IS is een politiek statement. Kunst is nu belangrijker dan ooit in Irak.
Et bien que je ne sois pas un grand défenseur d’art « politique », cette Invisible Beauty ne peut vraiment pas rester “invisible”.
La communication du SMAK
Invisible Beauty présente des oeuvres, en différents médias, de cinq artistes contemporains d’Irak et de la diaspora. De nouvelles oeuvres sont exposées, ainsi que des oeuvres qui ont été redécouvertes après une longue période. Le titre de l’exposition se réfère aussi bien à des sujets inhabituels ou inattendus dans les œuvres exposées qu’à l’inévitable invisibilité des artistes irakiens sur la scène mondiale. La relation de l’art avec la survie, la tenue de documents, la thérapie et la beauté sont parmi les nombreux thèmes adressés par l’exposition. Le titre interprétable à l’infini doit révéler les nombreuses manières différentes d’aborder l’art généré par un pays qui a été en proie à la guerre, au génocide, aux violations des droits de l’homme et, au cours de l’année dernière, à la montée de l’EI. La démolition systématique de l’héritage culturel de l’Irak par l’EI que l’on a pu voir récemment dans la destruction de sites historiques vieux de plusieurs siècles à Hatra, Nimrud et Nineveh et les événements au Musée de Mossoul font qu’il est plus important que jamais de se focaliser sur des artistes d’origine irakienne.
Les artistes de l’exposition comprendront Latif Al Ani, Akam Shex Hadi, Rabab Ghazoul, Salam Atta Sabri et Haider Jabbar. Cette sélection a été faite par Van Cauteren à la suite d’un voyage en Irak qui a été organisé et facilité par Ruya Foundation et effectué en compagnie de Tamara Chalabi, la Présidente et co-fondatrice de la Fondation. Van Cauteren et Chalabi ont également rendu visite à des artistes irakiens qui travaillent aux États-Unis, en Turquie, en Belgique et au Royaume-Uni.
Artistes participants:
Haider Jabbar, Haider Jabbar, Akam Shex Hadi, Rabab Ghazoul, Salam Atta Sabri, Latif Al Ani
Informations pratiques:
Du mardi au dimanche de 10h00 à 18h00
€ 8: visite individuelle
Chaque dimanche matin entre 10h et 13h et pendant les Fêtes de Gand, le musée est accessible gratuitement pour les Gantois.
S.M.A.K. – Jan Hoetplein 1– 9000 Gand
T +32 (0)9 240 76 01
F +32 (0)9 221 71 09
E museum.smak@gent.be
