Sinds de negentiende eeuw is in de westerse samenleving de kaars vervangen door een lamp en zo werden we bevrijd van de afwisseling van licht en donker.
En uiteindelijk werden lamp en de elektriciteit belangrijke elementen in de architectuur en de kunst.
Deze tentoonstelling, die men banaal zou kunnen noemen, heeft echter de verdienste te tonen dat dagelijkse licht niet alleen een techniek is die we nodig hebben, maar het kan net zo goed onderdeel worden van architectuur, kunst en design.
Ik bestempel ze als banaal, omdat je er allerlei lampen, lampadairs en andere verlichtingstoestellen en reclame kunt zien waarmede we dagelijks geconfronteerd worden. Het lijkt ons zo vanzelfsprekend, en toch zijn er continenten waar de zon nog steeds de enige lichtbron is.
Maar daar de mens allesbehalve redelijk is, worden het licht en de toepassingen ervan ook misbruikt: toenemende lichtvervuiling (een wereldkaart toont de meest verlichte plekken en België is hierin zeer opvallend ), energieverbruik (black-out volgende winter?) en de opwarming van de aarde, om maar de belangrijkste te noemen.
De tentoonstelling is interessant omdat ze enerzijds de ontwikkeling van de methodes toont, software, en anderzijds de ontwikkeling van de middelen, de hardware.
Op enkele artistiek elektronische of elektronisch artistieke uitwerkingen na krijg je vaak het gevoel van déjà vu, maar deze tentoonstelling kan doen nadenken
De geïnteresseerden raad ik aan de tentoonstelling te bezoeken met de kinderen of kleinkinderen, ze spelen voortdurend met hun computer of smartphone en nu kun je hun laten zien dat dit alles werkt dankzij het licht.
Helaas moet ik eindigen op een kritische noot: de enige beschikbare informatie is een bezoekersgids uitsluitend in het Frans! De Nederlandstalige bezoekers moeten het stellen met een opsomming van de getoonde voorwerpen.
De mededeling van het design museum
Dit wordt dé tentoonstelling van het jaar in het Design museum Gent en is een realisatie in samenwerking met het Vitra Design Museum.
“Lightopia is de eerste tentoonstelling die het ontwerp van licht niet alleen in deelaspecten – zoals lichtkunst of lichtdesign – aanpakt, maar die verschillende facetten van het lichtdesign samenbrengt en met actuele discussies verbindt.” Jolanthe Kugler, curator.
Het elektrische licht heeft als geen ander medium de afgelopen eeuw voor opschudding in onze leefruimte gezorgd. Het veranderde onze steden, schiep nieuwe levens- en werkvormen en werd de motor van vooruitgang voor industrie, medicijnen en communicatie. Door nieuwe lichttechnologieën vindt er in de wereld van het kunstlicht tegenwoordig een ingrijpende verandering plaats. De tentoonstelling Lightopia is gewijd aan deze ontwikkeling. Het is de eerste tentoonstelling, die het thema lichtdesign omvattend presenteert met voorbeelden uit kunst, design, architectuur en andere disciplines.
Lightopia omvat ongeveer 300 kunstwerken, waaronder talrijke iconen uit de tot nu toe nog nooit tentoongestelde lampenverzameling van het Vitra Design Museum, onder andere ontwerpen van Wilhelm Wagenfeld, Achille Castiglioni, Gino Sarfatti en Ingo Maurer. Andere tentoonstellingstukken maken de performatieve kracht van het licht aanschouwelijk, zoals de beroemde licht-ruimte modulator van László Moholy-Nagy of de spectaculaire reconstructie van een discotheek uit 1968, die volledig van translucent plexiglas gemaakt is. Centraal staan echter ontwerpen van hedendaagse designers en kunstenaars zoals Olafur Eliasson, Troika, Chris Faser, Front Design, Daan Roosegaarde, Joris Laarman, die nieuwe ontwerpmogelijkheden met licht laten zien. Onder de installaties bevinden zich eveneens interactieve, waarin de bezoeker de elementaire kracht van het licht zelf kan beleven. Vanuit de dialoog tussen de tentoongestelde stukken ontstaat in Lightopia een panorama van lichtdesign – vanaf het begin van de industriële ontwikkeling tot en met visioenen, die onze toekomst zullen bepalen.
Met haar interdisciplinaire opzet laat de tentoonstelling Lightopia zien hoe het lichtdesign een stempel op de leefruimte van de moderne tijd heeft gedrukt, zij onderzoekt de aanwezige paradigma-wisseling en plaatst lichtdesign in een grotere cultuurhistorische samenhang.
Aanvullend bij deze tentoonstelling gaan verschillende Belgische ontwerpers de uitdaging aan om lichtinstallaties/concepten te presenteren in de 18de-eeuwse stijlinterieurs van het Hotel de Coninck.
Daarenboven organiseert eind januari 2015 de Stad Gent voor de 3de keer het populaire Lichtfestival, met lichtinstallaties van hoge artistieke kwaliteit, waarbinnen de tentoonstelling in het Design museum Gent perfect past.
Lightopia is een must voor al wie van design, kunst, architectuur, vernieuwing en experiment houdt!
Practisch
Jan Breydelstraat 5, 9000 Gent
E-mail: museum.design@gent.be
di-zo 10-18 uur
Uitzonderlijk geopend op maandag 29 december 2014.
Het museum beschikt niet over een lift. De verdiepingen zijn enkel via trap bereikbaar
normaal tarief: 8,00 euro
Depuis le XIXe siècle notre société occidentale a pu remplacer la bougie par une lampe et nous a permis de définitivement nous libérer de l’alternance entre clarté et obscurité. Et d’utilitaires la lampe, et l’électricité, sont devenus des éléments prépondérants dans l’architecture et l’art.
Cette exposition, que l’on pourrait qualifier de banale, a au moins le mérite de montrer que la lumière au quotidien est non seulement une technique qui nous est nécessaire, mais qu’elle peut, tout autant, faire partie de l’architecture, de l’art et du design.
Si je la qualifie de banale, c’est que l’on peut y voir toutes sortes de luminaires, lampadaires et autres formes d’éclairages et de publicités que nous côtoyons et connaissons dans notre vie de tous les jours. Cela nous paraît tellement évident, et pourtant il reste des continents où la lumière est encore et toujours fournie seulement par le soleil.
Mais comme l’homme est tout sauf raisonnable, la lumière et ses applications sont aussi employées à mauvais escient : pollution lumineuse croissante (une carte du monde montre les endroits les plus éclairés et la Belgique y tient une place très importante), consommation énergétique (black-out pour l’hiver ?) et réchauffement climatique, pour ne citer que les plus importants.
L’exposition a donc son intérêt car elle montre d’une part l’évolution des méthodes, le software, et d’autre part celle des moyens, le hardware.
Quelques petites réalisations artistiquement électroniques ou électroniquement artistiques mises à part, vous aurez souvent le sentiment de déjà vu, mais l’exposition peut faire réfléchir.
Pour les intéressés, allez-y avec vos enfants ou petits-enfants, comme ils jouent constamment avec leur ordinateur ou smartphone, c’est le moment de leur montrer que cela marche grâce à la lumière.
Je suis malheureusement obligé de terminer sur une note critique : la seule information disponible est un petit guide du visiteur, uniquement en français ! Les visiteurs néerlandophones doivent se débrouiller avec quelques énumérations des objets exposés.
Infos pratiques
Jan Breydelstraat 5, 9000 Gent
E-mail: museum.design@gent.be
ma-di 10-18 uur
tarif: 8,00 euro
