Dit is waarschijnlijk de meest complete, interessante, uitdagende en …moeilijke tentoonstelling van het jaar!
Voor de kenners van Broodthaers is het een puur genot. Maar zo zijn er weinig.
Voor de anderen wordt het een ander paar mouwen. Marcel Broodthaers is waarschijnlijk de belangrijkste Belgische kunstenaar van de 20e eeuw, maar dat maakt hem daarmee nog niet toegankelijk. Als het grote publiek de betekenis van Magritte’s ‘ceci n’est pas une pipe’ begint in te zien , en mogelijk ook zijn c
oncept dat woorden beelden en conven
Dit is waarschijnlijk de meest complete, interessante, uitdagende en …moeilijke tentoonstelling van het jaar!
Voor de kenners van Broodthaers is het een puur genot. Maar zo zijn er weinig.
Voor de anderen wordt het een ander paar mouwen. Marcel Broodthaers is waarschijnlijk de belangrijkste Belgische kunstenaar van de 20e eeuw, maar dat maakt hem daarmee nog niet toegankelijk. Als het grote publiek de betekenis van Magritte’s ‘ceci n’est pas une pipe’ begint in te zien , en mogelijk ook zijn concept dat woorden beelden en conventies zijn, gaat Marcel Broodthaers (die Magritte’s vriend was) veel, veel verder. Deze provocateur heeft alle lonten in brand gestoken: het instituut van het museum, de relatie tussen geld en de kunstmarkt, de noties van waarde, de functie van de signatuur, het politieke aspect van onze taal en de tekens/symbolen die ons omringen, al onze classificatiesystemen (alfabet, chronologieën, hiërarchieën) en dit alles met een grote zuinigheid van middelen en een subtiele poëtische taal (b.v. de mossel -la moule/le moule- en de eierschaal die de vorm bepalen/formatteert van de inhoud , dat wil zeggen U en ik!).
Het goede nieuws is dat U bij uw bezoek een uitstekende korte gids van een twintigtal pagina’s meekrijgt die, sectie per sectie, enkele belangrijke sleutels tot het werk geeft. Natuurlijk zijn er ook rondleidingen. Als er één kunstenaar is die deze investering waard is, dan is het wel Marcel Broodthaers, omdat minstens de helft van de artistieke productie sinds zijn dood ergens naar hem verwijst.
M KHA schrijft
Met Soleil Politique organiseert het M HKA de eerste overzichtstentoonstelling van de Belgische sleutelkunstenaar Marcel Broodthaers in zijn eigen land sinds een decennium. De voorbije jaren was het werk van Broodthaers te zien in een rondreizende tentoonstelling in topmusea, georganiseerd door het MoMA en Museo Reina Sofía. Het M HKA kiest er echter bewust voor om een eigen project te maken, zoals het dat eerder deed voor Joseph Beuys en James Lee Byars. Soleil Politique focust op Marcel Broodthaers vanuit een Antwerps vertrekpunt met Wide White Space Gallery. De tentoonstelling wil een omvattend beeld geven van de breedte aan thematieken, media- en presentatiestrategieën van Broodthaers. Zo zal voor de eerste keer ooit zijn majestueuze Décor: A conquest by Marcel Broodthaers (1975) in ons land te zien zijn, een meer dan genereuze bruikleen van de V–A–C Foundation uit Moskou. Tegelijkertijd tonen we zelden of nooit tentoongestelde werken en documenten die werden gevonden tijdens het voorbereidend onderzoek.
Soleil Politique benadert Broodthaers’ oeuvre vanuit het idee dat kunst altijd politiek is, en dat politiek een constant onderhandelen is zonder slotsom. Dit statement voor complexiteit begint wanneer Broodthaers rond 1967 het woord opnieuw laat interfereren met zijn visueel werk, en woorden of tekst presenteert in verschillende contexten. De eerste tentoonstelling waarin woorden, objecten en verschillende vormen van druk een ensemble vormen, was Le Corbeau et le Renard (1968). Ze werd gepresenteerd in de Wide White Space Gallery, waar hij van 1966 tot 1974 cruciale tentoonstellingen realiseerde. De galerie presenteerde haar kunstenaars ook op de Kunstmarkt in Keulen, een teken van de internationale realiteit op dat moment. Broodthaers’ Musée d’art Moderne, Département des Aigles reisde in 1969 naar Antwerpen, waar hij de Section XVIIe Siècle installeerde in de ruimte A 37 90 89.
Marcel Broodthaers, geboren in 1924 als enige zoon van een Vlaamse maître d’hôtel en een Waalse moeder, is een van de reuzen uit de kunstgeschiedenis van de twintigste eeuw. Sinds zijn overlijden in januari 1976 probeert men vat te krijgen op de complexe, erudiete en humoristische kunstenaar die Broodthaers was. Die fascinatie is uitgemond in een rijk discours, een internationale vertegenwoordiging van zijn werk in belangrijke openbare collecties en retrospectieve tentoonstellingen.
Traditioneel wordt aangenomen dat Marcel Broodthaers zijn carrière als beeldend kunstenaar begint eind 1963, wanneer hij een pakket exemplaren van zijn dichtbundel Pense-Bête in gips plant en de volgende verklaring aflegt: “Moi aussi, je me suis demandé si je ne pouvais pas vendre quelque chose et réussir dans la vie…” Als een reactie op de nieuwe tendensen binnen de kunst, begint Broodthaers objecten tentoon te stellen; mosselen, frieten, eieren, bakstenen, steenkool en glazen bokalen. Hij bedient zich van de popart-strategie door lokale producten te introduceren in het domein van de beeldende kunst.
Eerder was Broodthaers actief als dichter, journalist, fotograaf. Hij was gefascineerd door René Magritte en had veel sympathie voor Marcel Lecomte, en was lid van de communistische partij. Als jonge dichter werd hij geconfronteerd met een poëtische en politieke avant-garde die zich probeerde te verenigen.
De tentoonstelling gaat vergezeld van een gelijknamige catalogus die enkele minder bekende bronnen opdiept om naast de mijlpalen uit Broodthaers’ oeuvre zijn tentoonstellingen in Antwerpen te contextualiseren. Er worden nieuwe teksten in opgenomen: Anny De Decker over de tentoonstellingen van Marcel Broodthaers in de Wide White Space Gallery, Marie-Pascale Gildemyn over de (namen van) personen in het werk van Broodthaers, Hannah Brückmuller over La Banque (1964-1967) en de vroege performances van Broodthaers, Lotte Beckwé over Isi Fiszman en la morale d’artiste! Ha! Ha!, ingeleid door een interview met Maria Gilissen-Broodthaers door Yola Minatchy en een tekst van Bart De Baere. De catalogus wordt uitgegeven door het M HKA. Te koop in onze museumshop aan 29,80 euro.
Soleil Politique kadert in een reeks monografische tentoonstellingen van het M HKA rond sleutelfiguren van de naoorlogse avant-garde die actief waren in Antwerpen. In 2017 bracht Groeten van de Euraziaat de activiteiten van Joseph Beuys in Antwerpen in kaart, en in 2018 werd met The Perfect Kiss het persoonlijk contact van James Lee Byars met de Brussels/Antwerpse kunstscène onderzocht in het geheel van zijn oeuvre.
PRAKTISCH
M HKA – Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen
T +32 (0)3 260 99 99
E info@muhka.be
www.muhka.be
DI–WO en VR–ZO 11u00–18u00
DO 11u00–21u00
€ 8 |
Voici probablement l’exposition la plus complète, la plus intéressante, la plus interpellante… et la plus difficile de l’année!
Pour les Broodthaersiens c’est un pur régal .Voilà pour les (quelques) initiés !
Quant aux autres il faut savoir que l’œuvre n’est pas du niveau Café du Commerce. Marcel Broodthaers est probablement l’artiste belge le plus important du XXe siècle mais cela ne le rend pas pour autant accessible. Si le grand public commence à entrevoir la signification de ‘ceci n’est pas une pipe’ de Magritte , et éventuellement aussi son concept que les mots sont des images et des conventions, Marcel Broodthaers (qui était ami de Magritte) va beaucoup, beaucoup plus loin. Ce roi de la provocation a mis le feu à tous les barillets : l’institution du musée, le rapport de l’argent et du marché de l’art, les notions de valeur, la fonction de la signature, la récupération politique du langage et des signes qui nous entourent, tous nos systèmes de classification ( alphabet, chronologies, hiérarchies) et tout cela avec une grande économie de moyens et un langage poétique subtil ( par exemple la moule/le moule et les coquilles d’œufs qui formatent ce qu’elle contiennent, c’est-à-dire vous et moi!)
La bonne nouvelle est qu’il y a un petit guide d’une vingtaine de pages à votre disposition qui , section par section , donne quelques clés importantes de l’œuvre. Sinon il y a les visites guidées. S’il y a un seul artiste qui vaut cet investissement c’est bien Marcel Broodthaers , car au moins la moitié de la production artistique depuis sa mort lui est quelque part redevable.
M KHA écrit
Avec Soleil Politique, le M HKA organise la première exposition rétrospective de l’incontournable artiste belge Marcel Broodthaers dans son propre pays depuis une décennie. Ces dernières années, on a pu voir des œuvres de Broodthaers dans de prestigieux musées dans le cadre d’une exposition itinérante organisée par le MoMA et le Museo Reina Sofia. Le M HKA choisit cependant résolument d’en faire un propre projet, comme nous l’avions fait pour Joseph Beuys et pour James Lee Byars. Soleil Politique se focalise sur Marcel Broodthaers en prenant un point de départ anversois avec la galerie Wide White Space. L’exposition souhaite donner une image étendue de l’ampleur des thèmes, des stratégies médiatiques et de présentation de Broodthaers. Ainsi, on pourra voir pour la toute première fois en Belgique, Décor: A conquest by Marcel Broodthaers (1975), un prêt généreux de la Fondation V-A-C de Moscou. En même temps, nous présentons des œuvres rarement exposées et des documents trouvés lors de nos recherches préparatoires.
Soleil Politique aborde l’œuvre de Broodthaers dans l’idée que l’art est toujours politique et que la politique est une négociation constante sans conclusion. Cette affirmation de complexité s’amorce vers 1967, lorsque Broodthaers recommence à faire interférer les mots avec son œuvre plastique et présente des mots ou des textes dans différents contextes. L’apothéose démarrée à Paris dans laquelle des mots, des objets et diverses formes d’imprimés constituent un ensemble est Le Corbeau et le Renard (1968) à la Wide White Space Gallery, où il a réalisé des expositions phares entre 1966 et 1974. La galerie présentait également ses artistes à la foire d’art de Cologne, signe d’un réalité internationale à ce point-là. Son Musée d’art Moderne, Département des Aigles (1969) est venu à Anvers, où il a installé Section XVIIe Siècle dans l’espace d’art A 37 90 89.
Marcel Broodthaers, né en 1924 comme fils unique d’un père flamand, maître d’hôtel, et d’une mère wallonne est l’un des géants de l’histoire de l’art du XXe siècle. Depuis sa mort en janvier 1976, on a tenté de saisir qui était cet artiste complexe, érudit et humoristique. La fascination qu’il suscite a débouché sur un discours riche, une représentation internationale de son œuvre dans d’importantes collections publiques et d’expositions rétrospectives.
Il est communément admis que Broodthaers a entamé sa carrière d’artiste plasticien à la fin de l’année 1963, lorsqu’il a figé dans le plâtre les invendus de son dernier recueil de poèmes, Pense-Bête, et fait la déclaration suivante : « Moi aussi, je me suis demandé si je ne pouvais pas vendre quelque chose et réussir dans la vie… »Comme réaction aux nouvelles tendances dans l’art, Broodthaers commence par exposer des objets : des moules, des frites, des œufs, des briques, du charbon et des bocaux en verre. Il se sert de la stratégie du pop art en introduisant des biens locaux dans le domaine des arts plastiques.
Précédemment, Broodthaers était actif en tant que poète, journaliste, photographe. Fasciné par René Magritte, avec une grande sympathie pour Marcel Lecomte, il était membre du parti communiste. Jeune poète, il a côtoyé une avant-garde poétique et politique qui tentait de s’unir.
Infos pratiques
M HKA – Musée d’Art Contemporain à Anvers
Leuvenstraat 32 2000 Anvers
T +32 (0)3 260 99 99
E info@muhka.be
www.muhka.be
HEURES D’OUVERTURE MAR–MER et VEN–DIM 11h00–18h00
JEU 11h00–21h00
PRIX D’ENTRÉE € 8
