Wie nog iets heeft overgehouden van zijn kinderziel en dus weet dat op de vraag “waarom” niet altijd een mooi rationeel antwoord volgt en wie nog kan wegdromen in poëzie, zal zijn gading vinden in deze tentoonstelling van Ricardo Brey.
Een volledig verdiep in het M KHA, vol raadsels, mysteries, gesloten dozen… allemaal op het raakvlak tussen cultuur en natuur.
De eerste minuten dwaal je rond en probeer je een betekenis te geven aan het schijnbaar zinloze? Beetje bij beetje ontdekt je echter een nieuwe belevingswereld met zijn eigen taal en codes. De vraag of jouw perceptie die van die de kunstenaar is heeft geen belang: voor Ricardo Brey (Cuba-Gent) gaat het om iets diep in je binnenste te raken en los te weken. ‘ Ik speel met het geheugen van de mensheid ‘ zegt de kunstenaar, ‘ het gaat over ontdekken en herontdekken’
Om van het bezoek een echte topper te maken is er ook een fantastische installatie in het vernieuwde koninklijk atheneum op de Rooseveltplaats (de zaal met het werk van Tuymans) en de Sint Pauluskerk.
..en tot 29 maart is ook Panamarenko te zien in het M KHA, en het werk van deze twee kunstenaars is eigenlijk zeer nauw verwant.
DE MEDEDELING VAN HET M KHA
“Mijn stijl is denken. Ik denk, en zolang dit blijft doorgaan (raakt zijn hoofd aan) en niet versteend wordt door academia, zal ik een kunstenaar zijn, net zoals ik dat op dit eigenste moment droom te zijn. Dit maakt de vloeibare, plasma-achtige staat van mijn manier van werken mogelijk… en laat mij toe om organisch te reageren op de heersende stemmingen.”
Ricardo De tentoonstelling Op de bodem van de hemel vormt een brug tussen de twee figuren die Ricardo Brey in zich verenigt: aan de ene kant de historische kunstenaar op een cruciaal moment in de geschiedenis van de Cubaanse kunst, en aan de andere kant de kunstenaar die woont en werkt in Vlaanderen, en werk maakt dat uiterst hedendaags is en kritisch staat tegenover de consumptie van beelden en de gladde manier waarop zij zich tegenwoordig neigen te presenteren. Brey heeft altijd geweigerd om volgens zijn eerste identiteit te worden gecatalogiseerd, en is zijn werk blijven ontwikkelen als een project op lange termijn, gericht op de toekomst en peilend naar universele waarde.
De overzichtstentoonstelling in het M HKA is een volgende stap na zijn presentatie in het Museo Nacional de Bellas Artes de La Habana in 2014, waarvoor Ricardo Brey niet alleen terugkeerde naar Cuba, maar ook naar de Amerika’s, waar hij al twee decennia lang was weggebleven, om zich bezig te houden met de Europese traditie van kunst, de geschiedenis van filosofie en religie – waaronder gnostisch en Iraans-soefistisch denken – en om een Vlaamse kunstenaar te worden, wonend in de nabijheid van het Gentse altaarstuk van de gebroeders Van Eyck.
Op de bodem van de hemel presenteert voor het eerst een uitgebreid en grootschalig beeld van dit oeuvre dat de meesten enkel kennen via losse, verspreide stukken, voornamelijk uit galerietentoonstellingen. De enorme omvang van de tentoonstelling en de grootsheid van het oeuvre zijn verrassend, zelfs voor zij die Ricardo Brey al langere tijd als kunstenaar volgen. Een groot aantal tentoongestelde werken wordt voor het eerst sinds hun ontstaan – soms bijna drie decennia geleden – publiekelijk gepresenteerd.
De vroegste werken uit de tentoonstelling zijn de installatie The structure of myths, en 74 pagina’s uitPapeles de Verrazano (Verrazano’s papieren), beide uit 1985, die voor het eerst sinds 1986 worden gepresenteerd. De tentoonstelling bevat ook het baanbrekende werk Untitled, Documenta IX, Kassel, Kassel (1992), dat werd gerestaureerd voor de tentoonstelling. Verder zijn er de 21 Showcases met driedimensionale tekeningen op papieren rollen van een mechanische piano die in 1997 werden getoond in het Salzburger Kunstverein. Deze werken bevinden zich in de collectie van de Vlaamse Gemeenschap, maar werden nooit in het openbaar gepresenteerd. Ze zijn opgesteld rond de sculptuur Birdland uit 2001. De tentoonstelling brengt ook twee grote series van meer recente werken die niet alleen inhoudelijk boeiend, maar ook formeel innovatief zijn. Zo is er een reeks met 21 dozen die zich ontvouwen in een veelheid van boeken, tekeningen, plastische en performatieve voorstellen. Vier ervan maakten deel uit van de tentoonstelling in Havana, één bevind in de beroemde Sanders-collectie in Nederland, en de overige werken werden speciaal gemaakt voor de tentoonstelling. Daarnaast zijn er ook een tiental grote op foto’s gebaseerde werken die onlangs werden gerealiseerd, en die de intensiteit van het beeld combineren met haar negatie doorheen de intensiteit van de objecten. Een aantal van deze werken werden voor en zelfs in Cuba geproduceerd, de andere vervolledigen nu deze cyclus in Europa.
De 1004 tekeningen in 99 vitrines van Universe (2002-2006), en het zonnestelsel van Every Life is a Fire(2010-2012) worden gepresenteerd in locaties buiten het museum, respectievelijk in de feestzaal van het 19e eeuwse Atheneum dichtbij het Centraal Station, en het hoogaltaar van de Sint-Pauluskerk, die het belangrijkste ensemble barokke beeldhouwkunst van het land herbergt.
PRAKTISCH
M HKA Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen
T +32 (0)3 260 99 99
E info@muhka.be
www.muhka.be
DI–WO en VR–ZO 11u00–18u00
DO 11u00–21u00
€ 8
S’il vous reste encore quelque chose de votre âme d’enfant et savez qu’à la question «pourquoi» ce n’est pas toujours une réponse rationnelle qui suit, si vous pouvez apprécier la poésie, alors vous allez adorer cette exposition de Ricardo Brey.
Un étage complet du M KHA plein d’énigmes, de mystères, de boîtes renfermant des secrets … le tout sur le thème de l’accord entre culture et nature.
En un premier temps on se promène en essayant de donner un sens à cet univers apparemment insensé. Mais peu à peu on découvre un nouveau monde d’expériences et de sensations avec son propre langage et codes.
Que vous ressentiez ce e que l’artiste à voulu y mettre n’a aucun intérêt: Ricardo Brey (né à Cuba-vit à Gand) n’a pour ambition que celle de toucher quelque chose au plus profond de vous même et de refaire ressurgir des émotions oubliées depuis longtemps. “Je joue avec la mémoire de l’humanité», dit l’artiste, “il s’agit de la découverte et redécouverte»
Pour faire de votre visite une ‘totale’, il y a une installation fantastique dans l’Athénée récemment restauré à la place Roosevelt (Tuymans à offert une superbe oeuvre) et dans l’église Saint-Paul.
…Et jusqu’au 29 Mars il y a également Panamarenko à voir au M KHA, dont le travail n’est finalement pas tellement éloigné de celui de Ricardo Brey.
L’exposition Au fond du ciel jette un pont entre les deux personnages que Ricardo Brey réunit en lui : d’une part l’artiste historique actif à un moment crucial de l’histoire de l’art cubain, et d’autre part, l’artiste qui vit et travaille en Flandre, crée des œuvres hautement contemporaines, critiques à l’égard de la consommation d’images et du caractère superficiel dont elles ont tendance à se revêtir de nos jours. Brey a toujours refusé d’être catalogué en fonction de sa première identité et continue à développer son œuvre comme un projet à long terme, conçu pour l’avenir et en quête de valeur universelle.
L’exposition rétrospective au M HKA succède à celle du Museo Nacional de Bellas Artes de La Havaneen 2014, pour laquelle Brey est non seulement retourné à Cuba, mais également aux Amériques, ce qu’il avait hésité à faire depuis deux décennies, lui qui s’est plutôt engagé dans la tradition européenne de l’art, dans l’histoire de la philosophie et des religions – y compris le gnosticisme et la pensée soufie iranienne – et qui est devenu un artiste flamand, vivant à proximité du retable gantois des frères Van Eyck.
Fuel to the fire/Au fond du ciel présente pour la toute première fois un panorama complet et à grande échelle de l’œuvre de Ricardo Brey, que la plupart des gens ne connaissent que partiellement, n’ayant vu que des pièces éparses, le plus souvent dans des expositions de galeries. L’ampleur même de l’exposition, l’envergure et la splendeur des œuvres surprennent même ceux qui apprécient l’artiste depuis longtemps. Certaines œuvres n’ont plus été exposées au public depuis leur réalisation, qui remonte parfois à près de trois décennies.
Des œuvres de ses débuts, l’exposition présente l’installation The structure of myths et 74 pages dePapeles de Verrazano (Les papiers de Verrazano), toutes deux de 1985 et réexposées pour la première fois depuis 1986. Au fond du ciel comprend également l’œuvre majeure Untitled, Documenta IX, Kassel (1992), restaurée pour l’occasion. On peut par ailleurs admirer les 21 Showcases accompagnés des dessins en trois dimensions sur des rouleaux de papier provenant d’un piano mécanique que Brey a montrés en 1997 au Salzburg Kunstverein et qui appartiennent désormais à la collection de la Communauté flamande, mais qui n’ont jamais été exposés publiquement depuis leur acquisition. Ils entourent la sculpture Birdland de 2001. L’exposition présente en outre deux grandes séries d’œuvres plus récentes, non seulement fascinantes par leur contenu, mais formellement innovantes. Puis il y a une série de 21 boîtes qui peuvent se déplier en une multitude de livres, dessins, propositions sculpturales et performatives. Quatre d’entre elles faisaient partie de l’exposition à La Havane, l’une appartient à la célèbre collection Sanders aux Pays-Bas, les autres ont été réalisées pour l’exposition au M HKA. Enfin et surtout, il faut mentionner la dizaine de grandes œuvres d’inspiration photographique que Ricardo Brey a réalisées récemment, combinant l’intensité de l’image et sa négation à travers l’intensité des objets, dont certains ont été produits à Cuba pour l’exposition de La Havane et d’autres viennent à présent compléter ce cycle en Europe.
Les 1004 dessins de la série Universe (2002-2006), disposés dans 99 vitrines, et le système solaire d’Every Life is a Fire (2010-2012) sont présentés hors les murs du musée, respectivement dans la salle de banquet d’un lycée construit au XIXe siècle, près de la Gare Centrale d’Anvers, et sur le maître-autel de l’église Saint-Paul qui abrite le plus important ensemble sculptural baroque du pays.
Infos pratiques
M HKA – Musée d’Art Contemporain à Anvers
Leuvenstraat 32 2000 Anvers
T +32 (0)3 260 99 99
E info@muhka.be
www.muhka.be
HEURES D’OUVERTURE MAR–MER et VEN–DIM 11h00–18h00
JEU 11h00–21h00
PRIX D’ENTRÉE € 8
ATHENEUM & ST PAULUS
Universe Every Life is a Fire
Zaal AthenA Hoogaltaar
Koninklijk Atheneum Antwerpen Sint-Pauluskerk
Franklin Rooseveltplaats 11 Veemarkt 14
2060 Antwerpen 2000 Antwerpen
Openingsuren: Openingsuren:
06.02 – 10.05.2015 06.02 – 31.03.2015
VR ZA–ZO
10:00–17:00 14:00–17:00
ZA–ZO 01.04 – 10.05.2015
14:00–18:00 MA–ZO
14:00–17:00
Universe Every Life is a Fire
Salle AthenA Maître-autel
Athénée royal d’Anvers Église Saint-Paul
Franklin Rooseveltplaats 11 Veemarkt 14
2060 Anvers 2000 Anvers
Heures d’ouverture: Heures d’ouverture:
06.02 – 10.05.2015 06.02 – 31.03.2015
VEN SAM–DIM
10:00–17:00 14:00–17:00
SAM–DIM 01.04 – 10.05.2015
14:00–18:00 LU–DIM
14:00–17:00
