De directeur van een museum, die men ooit conservator placht te noemen, was in vervlogen tijden een verzamelaar die optrad in naam van zijn museum. Niet te versmaden: in die tijd waren kunstwerken nog geen koopwaar voor schatrijke cultuurbarbaren en er was klaarblijkelijk nog geld om kunstwerken te kopen. Zo’n directeur-verzamelaar was Walther Vanbeselaere, directeur van het KMS
WALTHER VANBESELAERE, VERZAMELAAR VOOR DE STAAT – DEURLE → 01/10/2017
De directeur van een museum, die men ooit conservator placht te noemen, was in vervlogen tijden een verzamelaar die optrad in naam van zijn museum. Niet te versmaden: in die tijd waren kunstwerken nog geen koopwaar voor schatrijke cultuurbarbaren en er was klaarblijkelijk nog geld om kunstwerken te kopen. Zo’n directeur-verzamelaar was Walther Vanbeselaere, directeur van het KMSK Antwerpen van 1948 tot 1973.
Het is de moderne kunstcollectie van deze verlichte verzamelaar, de collectie van het KMSKA dus, die nu te zien is in het Dhondt-Dhaenens museum. Weliswaar aangevuld met werken uit de permanente collectie van het D-D museum, collectie die voor een groot stuk is opgebouwd onder invloed van W. Vanbeselaere.
Het KMKA zal slechts in 2019 opnieuw open gaan maar ondertussen leent het museum regelmatig werken aan andere musea zodat de werken toch regelmatig aan het grote publiek kunnen getoond worden.
Naar loffelijke gewoonte, laat ik het woord aan de specialist, de verzamelaar-directeur om de samenstelling van zijn museumcollectie te beschrijven: “Volgens mij moeten wij in de eerste plaats een nationaal museum zijn, een museum waar een belangrijke selectie van het beste uit onze eigen nationale schilderkunst te zien moet zijn. Het heeft minder of geen zin onbelangrijk werk van buitenlanders te kopen, omdat het buitenland op dat stuk toch altijd veel meer te bieden zal hebben. Ons eigen verleden en heden zijn zeer belangrijk”
Zijn enge en eenzijdige benadering van de Vlaamse schilderkunst kan veel vragen oproepen; zo had hij het helemaal niet begrepen op Emile Claus, omdat zijn werk gestoeld was op de Franse impressionisten, maar zijn ideeën hebben wel invloed gehad op veel Vlaams kunstenaars. De lijst van de getoonde werken is vrij omvangrijk en er zijn prachtige doeken bij van o.a. Evenepoel, Ensor, Van de Woestyne, Gustave De Smet, Spillaert, Permeke, Hippolyte Daeye, Frits Van Den Berghe, Rik Wouters en Tytgat. Het is alles samen, meer dan een staalkaart van onze beste Vlaamse meesters.
Een tentoonstelling die meer dan de moeite waard is en in feite een tweeluik vormt met de tentoonstelling OER in het Caermersklooster in Gent (http://www.quovadisart.be/oer-de-wortels-van-vlaanderen-gentcaermersklooster-15-03-%e2%86%92-06-08-2017/ )
Het Dhondt-Dhaenens museum heeft ook, en ik wil het onderlijnen, de presentatie verzorgd, ze hebben een schuchtere, maar geslaagde poging gedaan om af te stappen van de naar mijn oordeel saaie presentatie die men nog te veel vindt: grote rechthoekige kille witte zalen.
Om te eindigen, laat ik nog eens het woord aan W. Vanbeselaere: “Het toppunt van de kunstschepping ligt ergens waar men geen verschil meer aanvoelt tussen kunst en leven, dat de kunst zelfs overtuigender aanspreekt dan het zichtbare leven, omdat ze tegelijk een revelatie ervan is door een geniaal begaafde die het diepste van het levensmysterie heeft doorschouwd en zijn ervaring openbaard”.
Wat zegt het museum
Deze zomer presenteert het museum Dhondt-Dhaenens van 2 juli tot 1 oktober de moderne kunstcollectie van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA), voor een belangrijk deel samengebracht onder hoofdconservator Walther Vanbeselaere tussen 1948 en 1973. Zijn ideeën over de moderne Vlaamse kunst waren bijzonder invloedrijk. Ook op de vorming van de verzameling Dhondt-Dhaenens had Vanbeselaere een zeer grote invloed. Door de belangrijke rol die hij in deze instellingen heeft gespeeld, kunnen tussen beide collecties verscheidene parallellen getrokken worden. De tentoonstelling brengt werk van Belgische moderne topkunstenaars zoals James Ensor, Henri Evenepoel, Léon Spilliaert, Edgard Tytgat, Jean Brusselmans en Rik Wouters – kunstenaars die Vanbeselaere bijzonder hoog in het vaandel droeg. De conservator had evenwel ook oog voor de internationale kunstcontext van die tijd. De collectie Belgische kunst werd door Vanbeselaere aangevuld met werk van kunstenaars als Edgar Degas, Ben Nicholson, Marino Marini en Giacomo Manzù.
Museum Dhondt-Dhaenens
Museumlaan 14
B-9831 Deurle
T +32 (0)9-330 17 30
info@museumdd.be
http://www.museumdd.be
Openingsuren
open van woensdag tot zondag 10u tot 17u / zomer 10u tot 18u
gesloten op maandag, dinsdag, tijdens af- en opbouw tentoonstellingen, 24-25-31 december en 1 januari
WALTHER VANBESELAERE, COLLECTIONNEUR POUR L’ETAT 1948-1973 – Deurle →01/10/2017
Il fut un temps où le directeur d’un musée, en son temps appelé conservateur, était un collectionneur. Il collectionnait les œuvres non pas pour son propre compte, mais pour le compte de son musée
Elément non négligeable, à cette époque les œuvres n’étaient pas encore une commodité pour des barbares culturels fortunés ; et il y avait encore des moyens pour acheter des œuvres d’art. Walther Vanbeselaere, directeur du KMSK Antwerpen (1948 – 1973) était ce type de directeur collectionneur.
La collection d’art moderne de ce collectionneur éclairé, la collection du KMSKA donc, est en partie à voir actuellement au Musée Dhondt-Dhaenens. Quelques œuvres de la collection permanente du Musée D.-D., rassemblées sous l’influence de Walther Vanbeselaere, complètent l’exposition.
Le KMSKA n’ouvrira ses portes qu’en 2019 et en attendant, le Musée travaille régulièrement avec d’autres musées pour que les œuvres puissent être montrées au grand public.
Pour ne pas perdre les bonnes habitudes, je laisse la parole au spécialiste, le conservateur-directeur, pour décrire sa collection : “Volgens mij moeten wij in de eerste plaats een nationaal museum zijn, een museum waar een belangrijke selectie van het beste uit onze eigen nationale schilderkunst te zien moet zijn. Het heeft minder of geen zin onbelangrijk werk van buitenlanders te kopen, omdat het buitenland op dat stuk toch altijd veel meer te bieden zal hebben. Ons eigen verleden en heden zijn zeer belangrijk”
Son approche partiale et radicale de la peinture flamande appelle à la controverse. Il rejetait par exemple Emile Claus qu’il estimait trop proche des impressionnistes français et pas assez flamand ; beaucoup d’artistes flamands ont subi l’influence des idées de Vanbeselaere. La liste des œuvres exposées est longue et on peut voir de belles toiles de e. a. Evenepoel, Ensor, Van de Woestyne, Gustave De Smet, Spillaert, Permeke, Hippolyte Daeye, Frits Van Den Berghe, Rik Wouters et Tytgat.
Un ensemble qui représente plus qu’un échantillon de nos grands maîtres flamands et donne une exposition qui vaut largement la peine d’une visite. Elle forme, pour ainsi dire un diptyque avec
l’exposition OER au Caermersklooster de Gand. (http://www.quovadisart.be/oer-de-wortels-van-vlaanderen-gentcaermersklooster-15-03-%e2%86%92-06-08-2017/ )
Le Musée Dhondt-Dhaenens a également pris soin de la présentation et cela mérite d’être souligné .
Timide mais réussie elle a au moins le mérite d’essayer d’abandonner la présentation, à mon avis, trop ennuyeuse : grandes salles rectangulaires froides et blanches. Pour conclure, je laisse la parole à W. Vanbeselaere : “Het toppunt van de kunstschepping ligt ergens waar men geen verschil meer aanvoelt tussen kunst en leven, dat de kunst zelfs overtuigender aanspreekt dan het zichtbare leven, omdat ze tegelijk een revelatie ervan is door een geniaal begaafde die het diepste van het levensmysterie heeft doorschouwd en zijn ervaring openbaard”.
Que dit le musée
Cet été, le musée Dhondt-Dhaenens présente la collection d’art moderne du Musée Royal des Beaux-Arts d’Anvers (KMSKA) du 02 juillet jusqu’au 01 octobre. Cette collection a été rassemblée en grande partie par le conservateur en chef Walther Vanbeselaere entre 1948 et 1973. Ses idées sur l’art moderne flamand ont été particulièrement influentes et elles ont également aidé à définir l’historiographie de l’art et le canon artistique en Belgique au vingtième siècle. Vanbeselaere a aussi eu une très grande influence sur le développement de la collection Dhondt-Dhaenens. L’exposition présente des oeuvres d’art réalisées par des artistes modernes flamands de premier rang comme, entre autres, James Ensor, Henri Evenepoel, Léon Spilliaert, Edgard Tytgat, Jean Brusselmans et Rik Wouters – des artistes qui étaient tenus en très haute estime par Vanbeselaere. Le conservateur avait cependant aussi un fort intérêt pour le contexte international de l’art de cette époque. Vanbeselaere a alors ajouté à cette riche collection d’art belge des oeuvres d’art d’entre autres Edgar Degas, Ben Nicholson, Marino Marini et Giacomo Manzù.
Museum Dhondt-Dhaenens
Museumlaan 14
B-9831 Deurle
T +32 (0)9-330 17 30
info@museumdd.be
http://www.museumdd.be
Heures d’ouverture
ouvert du mercredi au dimanche, 10h à 17h
Fermé le lundi, le mardi, durant l’installation des nouvelles expos, le 24-25-31 décembre et 1 janvier
