Bij dit bezoek werden wij voornamelijk begeesterd door de sublieme portretten van Gustave Van de Woestyne. Zoals in Deurle zijn er weinig kunstenaars die echt de confrontatie met zulke werken aankunnen. Denk niet dat ik de rug toedraai aan de huidige creaties, maar er is nog veel ‘brol’ of kaf in de recente productie van veeleer lokale kunstenaars.
Ik gekozen om het commentaar te verwerken in de officiële aankondiging; Mijn bijdrage staat in cursief . Ik deed het bezoek samen met John Liem.
Drie kunstmusea uit de Oost-Vlaamse Leiestreek die samen een tentoonstelling organiseren over het verlangen naar het onbekende en exotische versus de zekerheid van de eigen lokale omgeving, dat is de Biënnale van de Schilderkunst, editie 2016. Voor de vijfde maal slaan het Roger Raveelmuseum, het Museum Dhondt-Dhaenens (MDD) en het Museum van Deinze en de Leiestreek de handen in elkaar voor dit gezamenlijk tentoonstellingsproject waarmee moderne en hedendaagse schilderkunst wordt samengebracht. Cultuurliefhebbers kunnen de hele zomer lang, van 26 juni tot en met 25 september, de Biënnale in de drie musea bezoeken en meteen de Leiestreek, die voor kunstenaars als Raveel, Van den Abeele en Van de Woestyne de ultieme bron van inspiratie was, verkennen.
Yoknapatawpha
Voor de editie in 2016 draagt de tentoonstelling de ietwat bevreemdende ondertitel Yoknapatawpha. Deze werd ontleend aan de fictieve provincie Yoknapatawpha County die de Amerikaanse schrijver William Faulkner bedacht om er de meeste van zijn novellen te laten in afspelen, zoals The Sound and the Fury en Absolom, Absolom!. Hoewel verzonnen, had deze maatschappij opvallend veel gelijkenissen met zijn geboortegebied Lafayette County in Mississipi.
I discovered that my own little postage stamp of native soil was worth writing about and that I would never live long enough to exhaust it. (William Faulkner)
De bedoeling van de Biënnale van de Schilderkunst is om elke twee jaar een onderwerp via een specifieke invalshoek te belichten. De drie musea nemen hierbij de eigen collectie als vertrekpunt, maar ook hedendaagse schilderkunst speelt een prominente rol in dit project..
In het Museum Dhondt-Dhaenens vormt het werk van twee kunstenaars uit de eigen museumcollectie, James Ensor en Albijn Van den Abeele, het vertrekpunt voor een schilderkunstige ontdekkingstocht met een heel aantal kunstenaars van verschillende generaties en contreien. Terwijl Albijn Van den Abeele uit Sint-Martens-Latem steeds zijn eigen gekende omgeving heeft gesublimeerd in zijn schilderkunst, hunkerde James Ensor naar een voor hem exotische wereld. Hedendaagse kunstenaars die in MDD aan bod komen zijn onder meer George Condo, Johann Nobell, Tatjana Gerhard en Liam Everett.
Er zijn inderdaad een aantal prachtige Van den Abeele, maar vooral sublieme schilderijen van Ensor. Voor de rest onthielden wij vooral Maki Na Kamura, Ellen Altfest en Denise Green (vrouwen zijn erg aanwezig in alle tentoonstellingen). Verder is het eten en drinken. Men moet wel stevig in zijn schoenen staan om de confrontatie met zelfs het minste werk van een Ensor te kunnen aangaan.
Het Roger Raveelmuseum trachtte reeds in 2005 met de tentoonstelling “Het dorp is de wereld” aan te tonen dat kunstenaars vanuit een volstrekt lokale conditie universele kunst produceren. Voor Roger Raveel (Machelen-aan-de-Leie, 1921-2013) zelf was dit bij uitstek het geval, maar het geldt bijvoorbeeld evengoed voor het encyclopedische oeuvre van de Duitse fotograaf August Sander (1876-1964) dat toen ook in het Raveelmuseum te zien was . Amper één decennium na het begin van de 21ste eeuw heeft de globalisering zich helemaal voltrokken en is het motto van Faulkner een grote bron van inspiratie.
Zoals bij vorige edities van de Biënnale wordt in het Raveelmuseum eerder een selectie van werken getoond dan een ruimer overzicht van een beperkt aantal kunstenaars. In 2016 is daar o.m. werk bij van Etel Adnan, Stijn Ank, Farah Attassi, Rachel Baes, Antonio Berni, Tatjana Gerhard, Ernest Mancoba, Constant Permeke en Bart Vandevijvere. In een afzonderlijk luik van de tentoonstelling zal de aandacht gaan naar het werk van kunstenaars in ballingschap tijdens WOI.
Bij een bezoek aan het museum Raveel moet men zich verwachten aan een hoog niveau van zelfpromotie. Het bezoek is eveneens behoorlijk verwarrend met enkele biënnale-werken die op de gelijkvloers geplaatst werden tussen de werken van de soms pompeuze Maestro. Dan maar naar de eerste verdieping die dan geheel gewijd aan de Biënnale . Dat gezegd zijnde is er net zoals in Deurle, een mix van ( volgens onze bescheiden mening) interessante en minder interessante kunst : Thomas Bogarts, Jef Geys, Raoul de Keyser, Charlotte Posenenske, Van Gogh…zijn natuurlijk echt de moeite waard. Voor de rest laat ik u zelf oordelen.
Als u nog nooit het museum bezocht hebt, is dit een mooie gelegenheid, ook omdat de aanwezigheid van de Biënnale een overdosis aan Raveel kan opvangen. Geen slecht woord over de meester, maar trop is teveel …
In het Museum van Deinze en de Leiestreek – met Gustave Van de Woestyne, Emile Claus en Joe Van Rossem als uitgangspunten – wordt nagegaan hoe specifieke situaties en gebeurtenissen voor kunstenaars aanleidingen of kansen zijn tot het zich al dan niet verplaatsen, zowel fysiek als spiritueel. Waar de ene omstandigheid of ontwikkeling voor een kunstenaar aanleiding is om zich te terug te trekken in de geborgenheid van het eigen atelier, biedt een andere evolutie net een mogelijkheid om te exploreren. Andere kunstenaars wijzen dan weer op zowel de gevaren als de voordelen van een snel veranderende maatschappij, en de mogelijke gevolgen op vlak van identiteit. Het museum diept deze insteek verder uit met werk van o.a. Kasper Bosmans, Sanam Khatibi, Carla Klein, Lode Laperre, René Magritte en Colin Waeghe.
Bij dit bezoek werden wij voornamelijk begeesterd door de sublieme portretten van Gustave Van de Woestyne. Zoals in Deurle zijn er weinig kunstenaars die echt de confrontatie met zulke werken aankunnen. Denk niet dat ik de rug toedraai aan de huidige creaties, maar er is nog veel ‘brol’ of kaf in de recente productie van veeleer lokale kunstenaars.
Er zijn natuurlijk prachtige klassiekers als Magritte, Claus, een sublieme William Degouve de Nuncques, ook enkele Landuyt’s voor degenen die hem appreciëren, maar bij het meer recente werk konden enkel de enigmatische Kasper Bosmans en Colin Waeghe ons echt boeien.
Praktisch
De tentoonstelling loopt van 26 juni tot 25 september in de musea van Deinze en Deurle. In het Roger Raveelmuseum kan je tot en met 9 oktober de expo gaan bezichtigen. Een combiticket (inclusief bezoekersgids) kost 12 euro of 9 euro (reductietarief).
Museum Dhondt-Dhaenens
Museumlaan 14, 9831 Deurle
www.museumdd.be
Open van dinsdag t.e.m. zondag van 10 u. tot 18 u. (gesloten op maandag)
Roger Raveelmuseum
Gildestraat 2-8, 9870 Machelen-Zulte
www.rogerraveelmuseum.be
Open van dinsdag t.e.m. zondag van 11 u. tot 17 u. (gesloten op maandag)
Museum van Deinze en de Leiestreek
L. Matthyslaan 3-5, 9800 Deinze
www.museumdeinze.be
Open van dinsdag t.e.m. zondag van 11 u. tot 18 u. (gesloten op maandag)
J’ai choisi de insérer mon commentaire dans l’annonce officielle ; ma contribution est en italiques. J’ai fait ces visites avec John Liem.
À l’occasion de la Biennale de la Peinture 2016, trois musées d’art de la région de la Lys en Flandre orientale organisent ensemble une exposition cristallisée sur l’opposition entre, d’une part, l’attrait de l’inconnu et de l’exotisme et, d’autre part, la certitude qu’offre l’environnement local. Pour la cinquième fois, le musée Roger Raveel, le musée Dhondt-Dhaenens (MDD) et le musée de Deinze et du pays de la Lys unissent leurs forces pour l’organisation de ce projet d’exposition commun qui associe peinture moderne et contemporaine. Les amateurs pourront donc visiter la Biennale dans ces trois musées pendant tout l’été, du 26 juin au 25 septembre inclus, et explorer, par la même occasion, la vallée de la Lys qui fut la source d’inspiration ultime d’artistes comme Roger Raveel, Albijn Van den Abeele et Gustave Van de Woestyne.
Yoknapatawpha
Cette édition 2016 de la Biennale de la Peinture s’est vue attribuer le sous-titre quelque peu étrange de « Yoknapatawpha ». Ce nom a été emprunté à la province fictive de « Yoknapatawpha County » imaginée par l’auteur américain William Faulkner comme décor de la plupart de ses romans (ex. : The Sound and the Fury ou encore Absolom, Absolom !). Bien qu’inventée de toutes pièces, cette société présente des similitudes frappantes avec sa région natale, Lafayette City dans le Mississippi.
« J’ai découvert que mon propre petit timbre-poste de terre natale valait la peine de l’écriture, que je ne vivrais jamais assez longtemps pour l’épuiser. » (William Faulkner)
La Biennale de la Peinture est organisée tous les deux ans et vise à mettre en lumière un sujet en l’abordant d’un point de vue spécifique. Les trois musées se basent donc sur leur propre collection pour la mise sur pied du projet tout en laissant la part belle à la peinture contemporaine.
Au musée Dhondt-Dhaenens, l’œuvre de deux artistes de la collection du musée – James Ensor et Albijn Van den Abeele – forme le point de départ d’un voyage artistique à la découverte d’une multitude d’artistes issus de différentes générations et contrées. Alors qu’Albijn Van den Abeele a toujours sublimé son environnement familier sur ses toiles, James Ensor aspirait à un monde qui lui était étranger. Parmi les artistes contemporains exposés au MDD se trouvent notamment George Condo, Johann Nobell, Tatjana Gerhard et Liam Everett.
Il y a en effet quelques très beaux Van den Abeele, mais surtout des Ensor sublimes. Pour le reste nous avons surtout aimé Maki Na Kamura, Ellen Altfest et Denise Green (les femmes sont très présentes dans toutes les expositions !). Pour le reste : à boire et à manger, mais il faut être fort pour soutenir une présence en face du moindre Ensor.
En 2005, le musée Roger Raveel a déjà essayé de démontrer, avec son exposition « Het dorp is de wereld » (« le village est le monde »), que les artistes pouvaient créer des œuvres universelles à partir d’une situation tout à fait locale. Roger Raveel (Machelen-aan-de-Leie, 1921-2013) en était l’exemple par excellence, mais c’était aussi le cas du photographe allemand August Sander (1876-1964), avec son œuvre encyclopédique présentée dans ce même musée lors de cette exposition. À peine dix ans après le début du XXIe siècle, nous devons effectivement faire face à la mondialisation et la citation de Faulkner est devenue une source importante d’inspiration.
Tout comme lors des précédentes éditions de la Biennale de la Peinture, le musée Roger Raveel préfère mettre en avant une sélection d’œuvres plutôt qu’une vue plus large d’un nombre limité d’artistes. En 2016, les amateurs pourront donc y contempler, entre autres, des œuvres d’Etel Adnan, de Stijn Ank, de Farah Attassi, de Rachel Baes, d’Antonio Berni, de Tatjana Gerhard, d’Ernest Mancoba, de Constant Permeke et de Bart Vandevijvere. Un volet séparé de l’exposition sera consacré aux œuvres d’artistes en exil pendant la Première Guerre mondiale.
Quand on visite le musée Raveel il faut toujours s’attendre à un haut niveau d’autopromotion. La visite est assez confuse entre des œuvres éparses dans la partie essentiellement consacrée à Raveel où règne la surabondance parfois pompeuse du maestro et un premier étage totalement consacré à la biennale. Ceci étant dit, comme pour Deurle il y a à boire et à manger : Thomas Bogarts, Jef Geys, Raoul de Keyser, Charlotte Posenenske, Van Gogh côtoient des œuvres qui nous ont nettement moins touché. Si vous n’avez jamais visité le musée, ceci est une belle occasion car la présence de la biennale évite un peu l’overdose Raveelienne…
En choisissant Gustave Van de Woestyne, Émile Claus et Joe Van Rossem comme points de départ, le Musée de Deinze et du Pays de la Lys étudie quant à lui la manière dont certains événements ou situations spécifiques représentent des occasions ou des chances de se déplacer ou non, tant au sens physique que spirituel. Alors qu’une certaine situation ou évolution est l’occasion pour un artiste de se retrancher dans l’intimité de son atelier, un autre évènement peut au contraire lui offrir la possibilité d’explorer. D’autres artistes soulignent à la fois les dangers et les avantages d’une société qui évolue rapidement et rappellent les conséquences que cela peut avoir sur l’identité. Le musée approfondit cette perspective avec des œuvres notamment de Kasper Bosmans, Sanam Khatibi, Carla Klein, Lode Laperre, René Magritte et Colin Waeghe.
De cette visite on a surtout retenu les extraordinaires portraits de Gustave Van de Woestyne, et comme à Deurle, beaucoup peu d’artistes tiennent vraiment la route dans cette confrontation. Ne croyez pas que je sois devenu passéiste, mais il y a quand même beaucoup de ‘ brol ‘, d’ivraie dans la production actuelle et d’autant plus quand on se cantonne (méritoirement) dans la production assez récente d’artistes majoritairement du terroir.
Il y a des beaux classiques comme un Magritte, des Claus, un sublime William Degouve de Nuncques, des Landuyt’s pour ceux qui aiment cela mais du côté ‘nouveau‘ il n’y a que l’énigmatique Kasper Bosmans et Colin Waeghe qui ont vraiment retenu notre attention.
Pratique
Exposition du 26 juin au 25 septembre 2016 inclus.
Billet combiné (guide du visiteur et carte des itinéraires cyclistes compris) : € 12,00 / € 9,00
Surfez sur le site de Toerisme Oost-Vlaanderen pour tracer votre itinéraire cycliste grâce au planificateur d’itinéraires. Vous y trouverez aussi une liste claire des possibilités de location de vélos dans la région: http://www.tov.be/nl/fietsroutes
Musée Dhondt-Dhaenens
Museumlaan 14, 9831 Deurle
Plus d’infos: www.museumdd.be
Ouvert du mardi au dimanche de 10 h à 18 h (fermé le lundi)
Musée Roger Raveel
Gildestraat 2-8, 9870 Machelen-Zulte
Plus d’infos: www.rogerraveelmuseum.be
Ouvert du mardi au dimanche de 11 h à 17 h (fermé le lundi)
Musée de Deinze et du Pays de la Lys Leiestreek
- Matthyslaan 3-5, 9800 Deinze
Plus d’infos: www.museumdeinze.be
Ouvert du mardi au dimanche de 11 h à 18 h (fermé le lundi)
